Oszczędzanie na emeryturę potrafi czasem spędzić sen z powiek. Wszędzie słyszymy wiadomości o emerytach, którzy nie mają na produkty pierwszej potrzeby, a co dopiero lekarzy, czy leki, których na starość potrzeba coraz więcej.
Rozwiązania jednak na to nie ma i nie będzie innego niż my sami. A dokładniej oszczędzanie w celach emerytalnych. Im wcześniej zaczniesz, tym więcej kapitału zgromadzisz mniejszym kosztem.
Nie wierzysz?
Zobacz na sytuację. Dwie osoby oszczędzają tyle samo, na dokładnie takich samych warunkach. Jedna zaczęła oszczędzać w wieku 20 lat, a druga w wieku 40 lat. Jaka jest różnica?
Kolosalna!
Im później zaczniesz oszczędzać, tym mniej środków będziesz mieć na emeryturze.
Dziś przybliżę ci dwa ciekawe sposoby oszczędzania. Konto IKE i konto IKZE.
Czym jest indywidualne konto emerytalne
IKE, czy też jak w nagłówku indywidualne konto emerytalne to element trzeciego filaru emerytur. Jego zadaniem jest zapewnienie dodatkowego kapitału po przejściu na emeryturę. To konto, oprócz oczywistej korzyści, jaką jest odkładanie kapitału, oferuje również specjalne korzyści, takie jak ulgi podatkowe.
Przystąpienie do IKE jest dobrowolne. Możesz je zawrzeć u licznych instytucji finansowych, czy to banków, czy towarzystw ubezpieczeniowych. Istnieje jednak kilka ograniczeń.
Po pierwsze można mieć tylko jedno IKE. Oznacza to, że jeśli chcesz założyć inne, bo np. dają przyjemny bonus, to musisz najpierw zamknąć obecne.
W przypadku konta IKE obowiązuje również limit wpłat. Jest on warunkowany wysokością przeciętnego wynagrodzenia w danym roku. W 2022 roku wynosiło to 17 766 zł.
Najważniejszą korzyścią IKE jest brak konieczności zapłaty 19-proc podatku od zysków kapitałowych tzw. podatku belki. (podatku dochodowego)
Warunkiem, żeby otrzymać tę ulgę podatkową, jest wybranie kapitału DOPIERO po ukończeniu 60 roku życia. Nie oznacza to, że środki są zablokowane. W przypadku wypłacenia ich wcześniej należy zwyczajnie opłacić podatek belki.
Drugim warunkiem, jest konieczność opłacania środków na IKE co najmniej w 5 dowolnych lat kalendarzowych.
Tylko spełniając oba te warunki, unikniemy płacenia podatku. Jest to jednak świetny ,,bat” żeby nie wybrać środków wcześniej, ale naprawdę myśleć o emeryturze.
Środki są oszczędzane w ramach wybranych funduszy inwestycyjnych. Dla bardziej zaawansowanych można wybrać tzw. IKE maklerskie, które jednocześnie może wiązać się z większym ryzykiem.
Czym jest indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego
Skoro omówiliśmy IKE, czas przyjrzeć się drugiemu, również regulowanemu ustawą, instrumentowi oszczędzania na emeryturę. Jest to IKZE, czyli indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego.
IKZE jest bardzo podobne w konstrukcji do IKE. Odkładamy miesięczne (lub w innym interwale) wybraną kwotę na emeryturę, dzięki czemu oprócz środków zyskujemy korzyści podatkowe. IKZE jednak różni się właśnie tymi korzyściami.
Najważniejszą korzyścią, jest możliwość odliczenia sumy wpłat na IKZE w danym roku od podstawy wyliczenia podatku dochodowego. Nie ma znaczenia, czy jesteś na działalności, pracujesz na umowie zlecenie, o dzieło, o pracę. Podczas rozliczania zeznania rocznego, wpisujesz kwotę wpłaconych składek i otrzymujesz zwrot lub niższy podatek do zapłacenia.
Można to ująć w ten sposób – IKZE to jedyne rozwiązanie, które gwarantuje roczny zwrot z wpłaconego kapitału na poziomie naszego opodatkowania. Nieźle co?
Oczywiście – tutaj również istnieją ograniczenia.
Po pierwsze, limit wpłat jest niższy niż w przypadku IKE i wnosi kwotę, która zostanie podana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki społecznej.
W 2022 roku, wpłaty nie mogły przekroczyć 7106,40 zł. Dla samozatrudnionych po raz pierwszy w 2022 roku został stworzony osobny limit – 10 659,60 zł.
Po drugie, obowiązują również limity wiekowe. Żeby zachować wszystkie korzyści podatkowe, w przypadku IKZE należy wypłacić po 65 roku życia i wpłacać na nie środki co najmniej przez okres 5 lat. Warunki są nieco bardziej restrykcyjne, ale zdecydowanie więcej można skorzystać.
Co z podatkami? Jeśli spełnisz warunki, IKZE jest również zwolnione z 19 proc. podatku dochodowego. Należy jedynie opłacić 10% zryczałtowany podatek dochodowy.
Jeśli wypłacisz kapitał wcześniej, wypłaconą kwotę należy rozliczyć w PIT i opłacić podatek dochodowy. Można więc to potraktować jako specyficzną pożyczkę, ale zdecydowanie lepiej trzymać konto do 65 roku życia.
Kiedy warto założyć IKE lub IKZE
IKE oraz IKZE warto tak naprawdę założyć jak najwcześniej. Oba konta można założyć po ukończeniu 16 roku życia. W przypadku osób małoletnich tzn. 16 do 18 lat istnieją dodatkowe ograniczenia źródła pochodzenia wpłat. Osoby małoletnie, w wieku 16 – 18 lat, mogą dokonywać wpłat na indywidualne konto emerytalne tylko w roku kalendarzowym, w którym otrzymują dochody z pracy, wykonywanej na podstawie umowy o pracę. Ta sama zasada dotyczy IKZE.
Pamiętasz wykres z początku? Im szybciej zaczniesz oszczędzać, tym więcej oszczędzisz na emeryturze.
Jaki jest limit wpłat na IKE i IKZE
Dla Indywidualnego Konta emerytalnego, limit wpłat w danym roku ustalany jest na podstawie 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia w danym roku. W 2021 na poczet IKE można było wpłacić 15 777 zł, natomiast w 2022 – 17 766 zł.
Maksymalny limit rocznych wpłat na IKZE stanowi jednocześnie maksymalną kwotę odliczeń. Limit ten ustala co roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W zeznaniu PIT za 2022 rok odliczane wpłaty nie mogą przekroczyć kwoty: 7 106,40 zł, a więc nieco więcej niż w roku ubiegłym (6 310,80 zł).
W 2022 r. utworzony został także IKZE dla samozatrudnionych, w którego ramach limit wpłat wynosi 10 659,60 zł (w 2021 – 9 466,20 zł).
Jak odliczyć wpłatę na IKZE od podatku
W zależności od wybranej formy opodatkowania, należy przygotować odpowiednie dokumenty w momencie rozliczania podatku:
- osoby rozliczające się na zasadach ogólnych wypełniają PIT-37 oraz załącznik PIT/O,
- przedsiębiorcy opodatkowani według skali powinni złożyć deklarację PIT-36 oraz załącznik PIT/O,
- przedsiębiorcy, którzy rozliczają się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wypełniają PIT-28 oraz załącznik PIT/O,
- przedsiębiorcy, którzy rozliczają się liniowo, według 19-procentowej skali, powinni wykazać przychód z tytułu IKZE jedynie w składanej deklaracji PIT-36L.
Do którego roku życia muszę posiadać konta, żeby skorzystać z ulgi podatkowej?
W przypadku IKE kapitał można wypłacić:
- ogólnie po 60 roku życia
- po 55 roku życia, jeśli nabędziemy prawo do wcześniejszej emerytury.
Należy też pamiętać o konieczności utrzymania IKE przez 5 kolejnych lat.
W przypadku IKZE, odliczenia od podatku nie zwrócimy, jeśli kapitał będzie czekał do 65 roku życia.
Dziedziczenie środków z IKE lub IKZE
W przypadku śmierci oszczędzającego na IKE fundusze zgromadzone na koncie nie przepadają. Gdy zawrzesz umowę o prowadzenie indywidualnego konta emerytalnego, masz prawo wskazać osobę lub kilka osób, którym zostaną wypłacone środki po Twojej śmierci. Podobnie jest w przypadku środków IKZE.
Co jest lepsze – IKE czy IKZE?
Często pojawia się pytanie – IKE vs IKZE, które konto lepsze? Odpowiedź jest jedna – to zależy.
IKE oferuje łatwiejszy dostęp do środków (po prostu zapłacimy podatek) i nie ma problemu z oddawaniem lub rozliczaniem czegokolwiek. IKE można również trzymać krócej.
IKZE da nam większe korzyści finansowe, ale jest bardziej restrykcyjne.
A ja polecam… oba konta.
Nikt nie mówi, że musisz wpłacać maksymalnie limity. Możesz też np. wpłacić maksymalny limit na IKZE, a pozostałe fundusze wpłacać na IKE. Rozwiązań i kombinacji jest mnóstwo, ale najważniejsze to nie odkładać oszczędzania.
